Da cấu tạo như thế nào?

Theo Tiến sỹ Sinh vật học Dr. G. Todorov trên trang smartskincare.com:

Da là cơ quan lớn nhất trong cơ thể, chiếm khoảng 15% trọng lượng toàn thân. Bề mặt da của người trưởng thành có diện tích từ 1.1-1.8 m2 (12-20 feet vuông). Về thành phần hóa học, da có khoảng 70% là nước, 25% là đạm (protein) và 2% chất béo (lipids). Phần còn lại bao gồm khoáng chất vi lượng, axit nucleic, glycosoaminoglycans, proteoglycans và nhiều chất hóa học khác.  

Da bao gồm 3 lớp chính: biểu bì, hạ bì và mô mỡ.

Lớp biểu bì

Biểu bì là lớp ngoài cùng của da. Nó là lớp chắn đầu tiên của cơ thể với thế giới bên ngoài. Biểu bì bao gồm 3 loại tế bào: tế bào sừng (keratinocytes), tế bảo biểu bì sắc tố (melanocytes) và tế bào Langerhans. Keratinocytes là các tế bào tạo ra chất sừng, là loại tế bào chủ yếu trong lớp biểu bì. Độ dày của lớp biểu bì tổng cộng chỉ thường khoảng 0.5 - 1 mm. Có tỷ lệ thấp nhất trong lớp biểu bì là tế bào sừng chưa ổn định có tính phân chia nhanh. Khi ổn định, các tế bào sừng mất nước, trải phẳng ra và di chuyển lên bề mặt. Cuối cùng, kết thúc chu kỳ sống, tế bào sừng trồi lên lớp trên cùng của biểu bì được gọi là lớp sừng (stratum corneum). Lớp sừng bao gồm chủ yếu các tế bào sừng đã chết, các protein bị cứng lại (chất sừng) và chất béo, tạo nên lớp vỏ bảo vệ. Các tế bào chết của lớp sừng tiếp tục tróc ra và được thay thế bởi các tế bào mới trồi lên từ dưới. Da hoàn toàn được làm mới sau mỗi 3-5 tuần. Hầu hết việc lột da nhẹ sẽ phần nào tẩy lớp sừng và do đó đẩy nhanh quá trình thay mới da.

Một nhóm tế bào khác trong biểu bì chính là tế bào sắc tố, là tế bào sản sinh melanin, sắc tố quy định sắc thái và màu da. Cuối cùng là tế bào Langerhans về bản chất là trụ cột chính của hệ miễn dịch cho biểu bì. Chúng ngăn chặn các tác nhân không mong muốn bên ngoài thâm nhập vào da.

Điều kiện lớp biểu bì xác định mức độ da bạn trông “tươi trẻ” như thế nào và da bạn hấp thu và giữ ẩm tốt ra sao.  Nếp nhăn, thực ra được tạo ra từ các lớp phía dưới.

Lớp hạ bì

Lớp hạ bì là lớp ở giữa của da, nằm giữa biểu bì và mô mỡ. Đây là lớp dày nhất và bao gồm mạng lưới sợi collagen và elastin dày đặc và vững chắc. Cả collagen và elastin đều là các protein đặc biệt quan trọng của da: collagen chịu trách nhiệm về hỗ trợ cấu trúc và elastin đảm trách về sự co giãn đàn hồi cho da. Loại tế bào chủ chốt trong lớp hạ bì là nguyên bào sợi (fibroblast), là tế bào tổng hợp collagen, elastin và các phân tử cấu trúc khác. Việc thực hiện chức năng chuẩn xác của nguyên bào sợi có vai trò rất quan trọng với tổng thể sức khỏe làn da.

Lớp hạ bì cũng chứa những mao mạch (mạch máu li ti) và các hạch bạch huyết (sở chỉ huy của tế bào miễn dịch). Mao mạch có vai trò quan trọng để vận chuyển oxi và dinh dưỡng cho da trong khi hạch bạch huyết thực hiện việc bảo vệ da khỏi sự xâm nhập của vi sinh vật.

Cuối cùng, hạ bì chứa tuyến nhờn, tuyến mồ hôi, nang lông cũng như số ít tế bào thần kinh và tế bào cơ. Tuyến nhờn phân bổ quanh nang lông, đặc biệt quan trọng cho sức khỏe làn da khi chúng tiết nhờn, một chất béo bảo vệ bôi trơn và chống nước cho da, tóc. Khi tuyến nhờn tiết quá ít nhờn, thường thấy ở người già, da trở nên khô quá mức và dễ chuyển thành nếp nhăn sâu. Ngược lại, tiết nhờn quá nhiều hoặc thành phần chất nhờn không chuẩn xác, thường thấy ở tuổi dậy thì, sẽ dẫn đến mụn.

Lớp hạ bì đảm trách toàn bộ vấn đề cấu trúc làn da, sự đàn hồi và co giãn da. Nếp nhăn sâu được tạo ra và phát triển từ lớp hạ bì. Do vậy, trị liệu chống nhăn chỉ có thể can thiệp được khi có thể tác động sâu đến lớp hạ bì. Một số loại kem collagen và elastin cụ thể nào đó chẳng hạn, không bao giờ chạm được tới lớp hạ bì vì phân tử collagen và elastin quá lớn để có thể thâm nhập qua lớp biểu bì. Vì thế, không giống như những gì các nhà sản xuất vẫn ám chỉ, sản phẩm của họ có rất ít tác dụng với nếp nhăn sâu trên da.

Lớp mô dưới da

Mô dưới da là lớp sâu nhất của da dưới lớp hạ bì và đa phần là mô mỡ. Loại tế bào chiếm ưu thế trong lớp mô này là tế bào tạo mỡ hoặc tế bào mỡ. Mỡ dưới da đóng vai trò hấp thu chấn động và cách nhiệt, bảo vệ các mô sâu phía trong khỏi lạnh và chấn thương cơ học. Điều thú vị là hầu hết động vật có vú thiếu lớp mô mỡ dưới da vì chúng có bộ lông thực hiện chức năng hấp thụ chấn động và giữ ấm. Tuyến mồ hôi và chút ít cơ cùng với nang lông khởi nguồn từ lớp mô dưới da.

Mất đi mô dưới da, thường xuất hiện khi có tuổi, dẫn đến sự chùng võng trên mặt và làm trầm trọng hơn nếp nhăn sâu. Quy trình thường gặp mà bác sĩ da liễu thực hiện để chống lại tiến trình này là tiêm mỡ (lấy từ phần khác của cơ thể) xuống dưới vùng nhăn sâu trên mặt.

Chuyển ngữ: Hoàng Thị Thanh Thùy

Nguồn: http://www.smartskincare.com/skinbiology/structure.html