
Tia UV là loại bức xạ ion hóa, là dạng bức xạ có bước sóng
ngắn và mang năng lượng cao và có khả năng đánh bật điện tử trong nguyên tử hoặc
có thể làm đứt các liên kết hóa học trong phân tử khi tiếp xúc. Do vậy, giống
như các bức xạ ion hóa khác, tia UV (bức xạ tử ngoại) là mối đe dọa với sức khỏe
con người vì nó làm thay đổi sự cấu thành căn bản các nguyên tử trong tế bào,
và đặc biệt hơn là tới phân tử DNA của tế bào.
Trong khi tia UVB
hấp thụ trực tiếp vào DNA dẫn đến các tổn hại cấu trúc của DNA thì tia UVA lại
tạo ra các tổn thương DNA 1 cách gián tiếp. Quá trình đó được thực hiện
thông qua việc tạo ra các gốc tự do oxy hóa (ROS) khi tia UV tiếp xúc với mô
da. Một khi được hình thành, các gốc tự do có xu hướng tạo ra các chuỗi phản ứng
tạo gốc tự do mới do tính chất bất ổn định và hoạt động cao của chúng và tạo ra
thêm nhiều gốc tự do khác. Các gốc tự do gây ra tổn hại khi chúng tấn công các
thành phần quan trọng của tế bào như màng tế bào hoặc DNA, khiến cho tế bào hoạt
động kém hiệu quả, phá hủy tế bào hoặc làm biến đổi tế bào thành tế bào ung
thư.
Về góc độ lão hóa, gốc tự do ngăn cản tế bào tái tạo hoặc sản
xuất collagen. Các sản phẩm tạo ra trong quá trình này có thể tàn phá các
sợi elastin và collagen hiện tại, và làm tổn hại da nhiều hơn. Quá trình này cũng tạo
ra sản phẩm là các chất dễ bị viêm nhiều hơn. Do hệ thống phòng thủ tự nhiên của
cơ thể giảm dần theo tuổi tác, cơ chế sửa chữa tế bào của chúng ta dần yếu đi
và chúng ta chật vật sửa chữa các thiệt hại mà gốc tự do gây ra. Điều này dẫn đến
kết quả là quá trình lão hóa ngày càng nhanh hơn.
Đồng thời với quá trình tàn phá elastin và collagen, tiếp
xúc quá mức tia UV cũng dẫn đến việc kích hoạt quá trình tự bảo vệ tăng sinh
melanin trong da. Melanin có vai trò giống như lá chắn vật lý phân tán và lớp hấp
thụ tia UV làm giảm sự thâm nhập qua lớp biểu bì. Kết quả là da đậm màu hơn và trên
da xuất hiện các nốt sậm màu lão hóa. (Xem them về nốt sậm màu, melanin để hiểu
về cơ thế lão hóa và tự bảo vệ của da).
Do vậy giải pháp để giảm nhẹ tác động của tia UV tới cơ thể
chính là việc áp dụng
các biện pháp chống nắng và
kem chống nắng để giảm tiếp xúc của tia UV với
tế bào đồng thời tăng cường các chất chống oxi hóa cho cơ thể. Các chất chống
oxi hóa là các phân tử bảo vệ tế bào bằng cách trung hòa các gốc tự do. Các chất
chống oxi hóa phổ biến ví dụ như vitamin A, C và E. Các chất chống oxi hóa ngăn
chặn các tổn thương tế bào và mô, vì thế làm chậm quá trình lão hóa.
Nguồn tham khảo:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét